35. De Negen Kiekjes

35
D E    E M M A S T R A A T    F I L E S 

opkomst en ondergang van de RKOLB

35. De Negen Kiekjes

voortschrijdend inzicht

Elf foto's zitten er in de Emmastraat Files. Negen daarvan zijn piepkleine kiekjes zo groot als een bankpas. Eerst had ik geen idee waar en wanneer ze waren geschoten, wat er opstond, en wie die mensen waren, maar na een jaar wroeten staan de gordijnen inmiddels half open.

fotograaf Israël Kiek (1811-1899), aan wie we het woord "kiekje" te danken hebben (Wikipedia)

Pas één van deze kiekjes is hier uitgebreid aan bod gekomen: het fantastische groepsportret van The A-Team. Aanvankelijk door mij fout gedateerd op 1930, want later bleek het '39 te zijn.
Tussen haakjes, bekijk je nu zo'n oude aflevering van dit blog, dan merk je hoe enorm veel we sindsdien te weten zijn gekomen over de geschiedenis van de RKOLB. Ik durf de stelling aan dat niemand op de hele wereld zoveel over dit onderwerp weet als de trouwe lezers van dit blog en ikzelf.

The A-Team: zeven bibliothecaresses, 1939 (EF)

het Rodenbergbord

De komende weken concentreren we ons op vier van die piepkleine kiekjes. Maar eerst nog één keer terug naar onze homo universalis van de vorige afleveringen, de heer Rodenberg. Dit staat er op zijn rekening van mei 1935.

rekening van J.F. Rodenberg, detail (EF)

Voor de technobeten: een regelwerk is een constructie waaraan zo'n bord kan worden bevestigd.
Hieronder foto 1 van de Negen Kiekjes. Daarop ook in volle glorie het Rodenbergbord van f 3,15, in de voortuin van Emmastraat 16.

Kiekje 1: Emmastraat 16, 1935? (EF)

De foto is zo goed als zeker van statief gemaakt, zo perfect zijn kader en compositie; daar heeft echt iemand even de tijd voor genomen. Hij valt goed te vergelijken met de staatsiefoto van Obrechtstraat 36 uit 1930. Nou goed, het had misschien nog wel ietsje netter gekund: er ligt wat rommel op straat, rechts draait een kwart fietswiel het kader binnen, en ook de fiets die net binnen het hek staat had wel even buiten beeld gemogen.

nagel

Maar daar staat ie dan: het Rodenbergbord. Het is nog wat kaal. Als we hem flink opblazen - op het kiekje heeft het bord nog niet eens het formaat van de nagel van uw pink, dus haarscherp wordt het niet - gaat het er verdacht veel op lijken dat op het moment dat de foto werd genomen het filiaal pas net was geopend, of net nog niet.

het Rodenbergbord in de voortuin van Emmastraat 16 (EF)

Ga maar na. Nog net valt te onderscheiden wat er ongeveer op het witte plakkaat staat, niet gedrukt maar geschreven. Bovenaan: Openingstijden. Daaronder de dagen van de week, met twee kolommen met tijden. Wat daar weer onder staat? Wie het weet mag het zeggen.
Het plakkaat is echter pietluttig klein voor het Rodenbergbord. Daarom mogen we er van uitgaan dat dit A4-tje een tijdelijke voorziening was. Later zal er iets passenders, iets veel groters dus, voor in de plaats zijn gekomen. 

Maar er is nóg een kiekje, genomen vanaf het tuinhek. Een vrouw zit op het wat ongebruikelijke uitbouwtje, een balkonnetje op een halve meter hoogte; het zonnetje schijnt en de deuren staan wijd open, zodat de boel lekker even kan doortochten.

Kiekje 2: Emmastraat 16, 1935? (EF)

lichaamstaal

Het pand Emmastraat 16 werd betrokken op 1 mei 1935; op 4 mei was de opening (uiteraard met Inzegening). De eerste dagen van mei '35 was het redelijk lenteweer met nu en dan zon. Zou men deze foto's hebben gemaakt ergens tussen 1 en 4 mei, en zien we hier het moment van stilte voor de storm? Bep - want zo heet deze dame, daar kom ik nog op terug - spreekt lichaamstaal: Kom maar op, ik ben er klaar voor!

Weerbericht, Algemeen Handelsblad, 1 mei 1935 (Delpher)

Beide foto's zijn vast op dezelfde dag geschoten en door dezelfde fotograaf. Of? Het is dan weer moeilijk verklaarbaar dat de ene een kartelrand heeft en de andere een rechte. Misschien is één later wel nabesteld.

Emmastraat 16, 84 jaar later (eigen foto)

=O=O=O=O=O=O=O=O=O=O=O=O=

Stijn Fens in Trouw over De Emmastraat Files:

"Prachtige geschiedschrijving. Achteruitdenken en voorzichtig omwoelen tot je meer weet."

Lees Stijns hele tot nadenken stemmende column, over het belang van de tijd nemen voor dingen, hier.

Artikel van Wim Keizer in Bibliotheekblad over De Emmastraat Files:

hier (pdf).

extra service:

Wilt u nieuwe afleveringen voortaan per mail ontvangen? Dat kan heel simpel. Zet in het vak bijna helemaal bovenaan deze pagina, waar nu Email address... staat, uw emailadres.

Staat dat vak er niet? Doe het dan even op een pc/laptop. Op sommige telefoons valt het weg.

Druk nu op de knop Submit rechts, en bevestig het bevestigingsmailtje wat er vervolgens in uw mailbox valt. Dat is alles!

Volgende keer: 36. Heerlijk straalt het zonlicht binnen. Hier.

Vorige keer: 34. Verhuizen! Hier.