73
D E E M M A S T R A A T F I L E S
opkomst en ondergang van de RKOLB
 |
| het eerste gezamenlijke filiaal, december 1966 (Jaarverslag OLB 1966) |
Regelmatig springt de speurder op zijn fiets om met eigen ogen de fysieke restanten van dit stukje van het Rijke Roomse Leven te aanschouwen, en zich voor te stellen hoe het was. Geleidelijk ontstaat zo een reconstructie van de geschiedenis van de RKOLB in haar context, wat leidt tot vele verrassende ontdekkingen, en tot een groeiend inzicht.
De eerste aflevering van de Emmastraat Files is hier. Steeds onderaan een aflevering staat een link naar de volgende.
Vragen? Opmerkingen? Mail de auteur: franklyck@gmail.com.
73. De kogel door de kerk
De fusie van de OLB met onze RKOLB kreeg haar beslag in de jaren 1966 tot 1970.
In dit blog was voor mijn onderzoek het pak papier genaamd de Emmastraat Files steeds de bron van informatie. Over de voorgenomen samenwerking met de OLB zwijgt die bron echter vrijwel totaal: het ontbreekt aan Jaarverslagen van na 1965, evenals aan andere officiële stukken of brieven uit die periode. Deze jaren komen er bijzonder bekaaid vanaf. Later meer hierover.
Vandaar dat ik noodgedwongen voor deze aflevering en de volgende mijn toevlucht zoek tot Delpher én, jawel, tot de vergelende Jaarverslagen van de OLB die ik onlangs op een stormachtige nacht buitmaakte in het schemerige magazijn van de OBA. Het gaat om een essentiële periode; de lezer zal begrijpen dat deze samensmelting (dixit OLB) ook het einde van onze dierbare RKOLB inluidde, en onvermijdelijk spoedig ook van dit blog.
point of no return
Jaarverslag 1966 van de OLB maakt melding van een persconferentie, gegeven op 2 september van dat jaar. Hierin werden de gezamenlijke toekomstplannen wereldkundig gemaakt. Je zou dat the point of no return kunnen noemen. De dagbladen hebben niet nagelaten dit nieuws op hun eigen, sterk gevariëerde wijze te publiceren, sneert het Jaarverslag. Dat klopt wel, afgaande op wat er in de archieven van Delpher over terug te vinden is. In die gevarieerde berichtgeving zijn nog de restanten van de Verzuiling te herkennen.
 |
| uit Jaarverslag 1966 van de OLB (archief OBA) |
 |
| uit Het Parool van 3 september 1966 (Delpher) |
Geloof en Wetenschap
De trouwe lezer herinnert zich die vorige mega-operatie uit 1930. Toen moest de bibliotheek van Geloof en Wetenschap aan de Herengracht worden samengevoegd met die van de net gestichte RKOLB. Lees of herlees deze aflevering over dit spectaculaire project.
 |
| Omwerking van de bibliotheek van Geloof en Wetenschap, 1930 (foto KDC) |
autoshowroom
Terug naar 1966. Het Algemeen Handelsblad legt in zijn berichtgeving over de fusie het zwaartepunt op een gezamenlijk nieuw op te richten filiaal in Noord. Om de beeldspraak te gebruiken waarop katholieken het patent hadden: het eerste kindje van de nieuwe organisatie. Het pand was eigenlijk voorbestemd om een autoshowroom te worden. Nou ja. Zie ook de foto bovenaan deze pagina.
 |
| uit het Alg. Handelsblad van 3 september 1966 (Delpher) |
 |
| uit Jaarverslag 1966 van de OLB (archief OBA) |
In het Jaarverslag van de OLB staan een paar heel aardige foto's van dit splinternieuwe filiaal op het Waterlandplein in Noord. Let ook op de mensen. Die beginnen er echt al een beetje uit te zien als onszelf. We zitten nog maar vijfenvijftig jaar in de verleden tijd.
 |
| "uitleenbibliotheek voor volwassenen" |
 |
| "de kleuterhoek" |
 |
| "inlichtingenbureau en leeszaal" |
In dat Jaarverslag van de OLB worden ook de filialen genoemd die per 1 september 1967 gezamenlijk zou worden gaan geëxploiteerd. Er zat dus veel vaart in de operatie.
 |
| uit Jaarverslag 1966 van de OLB (archief OBA) |
stormram
Maar hoe is deze radicale Ontzuiling dan eigenlijk mogelijk geworden? Het Jaarverslag laat hierover geen twijfel bestaan: dat is te danken aan de principiële wijzigingen die zich hadden voltrokken binnen de katholieke inzichten omtrent de lectuurvoorziening. De tijdgeest is als een stormram door de Verzuiling heengegaan. Volgens Bep Damen is het allemaal in vijf jaar tijd gebeurd, zegt ze in het interview uit '67.
 |
| deel uit interview met Bep Damen, De Volkskrant, 23 november 1967 (EF) |
dood van God
Het is jammer dat we niet kunnen lezen hoe dit binnen de RKOLB zelf werd geformuleerd. Behalve die veranderde katholieke inzichten stond er daarnaast nog een grote dikke stok achter de deur waarnaar we in het Verslag vergeefs zullen zoeken: de eis van de Gemeente tot samenwerking aan beide instellingen als voorwaarde om de subsidie te behouden.
Die tijdelijke directeur Tieken van de RKOLB somt in Het Parool van 1968 nog titels van boeken op waar tegenwoordig veel vraag naar is. Het is een veelzeggend lijstje dat boekdelen spreekt, met titels als Dood van God, Gods revolutie en Het graf van God.
 |
| uit Het Parool, 29 maart 1968 (Delpher) |
=O=O=O=O=O=O=O=O=O=O=O=O=
Stijn Fens in Trouw over De Emmastraat Files:
"Prachtige geschiedschrijving. Achteruitdenken en voorzichtig omwoelen tot je meer weet."
Lees Stijns hele tot nadenken stemmende column, over het belang van de tijd nemen voor dingen, hier.
Artikel van Wim Keizer in Bibliotheekblad over De Emmastraat Files:
hier (pdf).
extra service:
Wilt u nieuwe afleveringen voortaan per mail ontvangen? Dat kan heel simpel. Zet in het vak bijna helemaal bovenaan deze pagina, waar nu Email address... staat, uw emailadres.
Staat dat vak er niet? Doe het dan even op een pc/laptop. Op sommige telefoons valt het weg.
Druk nu op de knop Submit rechts, en bevestig het bevestigingsmailtje wat er vervolgens in uw mailbox valt. Dat is alles!
Volgende keer: 74. De OBA. Hier.
Vorige keer: 72. Afscheid van Bep Damen. Hier.
