58. Ondertussen op de Herengracht

58

D E    E M M A S T R A A T    F I L E S 

opkomst en ondergang van de RKOLB

58. Ondertussen op de Herengracht

Voor we doorstomen naar het einde van de jaren '50 bekijken we eerst een paar bijzondere foto's. Ze behoren niet tot de Emmastraat Files; ze bevinden zich in het archief van het Katholiek Documentatie Centrum in Nijmegen. Van het KDC heb ik al eerder interessante foto's besproken, zoals die van het groepsportret met het gruwelijk afgeknipte hoofd. 

Erg beste foto's zijn de eerste drie in deze aflevering niet: alles is scheef of onscherp, of beide. Duidelijk het werk van een amateur, maar dat geeft ze ook een charme. 

En ze zijn ongedateerd. Door die uniforme beroerde kwaliteit ligt het voor de hand dat ze op dezelfde dag gemaakt zijn. Afgaande op de kleding en dit gecombineerd met de oude spelling Heerengracht op de achterkant van een van de foto's - op de andere is het al Herengracht - zou ik ze dateren op eind jaren '40, maar wie het weet mag het zeggen.

Hieronder personeel van de RKOLB, pal voor de ingang van de Centrale aan de Herengracht. Daaronder ingezoomd op de groep. Het is een frisse maar zonnige dag.

"Personeel van de RK OLB aan de Heerengracht 415" (KDC)

De enige die valt te identificeren is de reuzin in het midden: directrice Bep Damen. Zoals zo vaak staat zij midden tussen haar personeel; men heeft zich rond haar geformeerd. Wat een vrouw! Binnenkort gaan we hier nog een frappant staaltje zien van Beps gave om in het middelpunt te staan.

Helemaal rechts wellicht de koffiedame.

Stonden er op die foto tien mensen, op de volgende zijn het er veertien.

"Personeel van de RK OLB 415" (KDC)

Er heeft maar een lichte hergroepering plaatsgevonden. De foto's zullen dus in één moeite door gemaakt zijn. Maar wie zijn dan die extra mensen, en wat is de logica? Op de tweede foto staat nu ook een heer, pal naast Bep. Het zal een concierge zijn, zoals deze naamloze wordt genoemd in de Leeszaalboekjes van eind jaren '40.

Nu een foto van Bep die vanaf de 1e etage samen met twee collega's de fotograaf toelacht. Hier zien we nóg beter dat ze de oorlog heelhuids is doorgekomen.

RK OLB aan de Herengracht 415 (KDC)

Dan foto nummer 4, genomen in de uitlening aan de Herengracht, van misschien een paar jaar eerder. Waarom eerder? Omdat de vrouw links erg op Maria Coebergh lijkt. En van Maria weten we dat ze in 1943 bij de RKOLB vertrok.

We zien de balie op de 1e verdieping met Bep die rechts druk bezig is in een kaartenbak, óf heel goed doet alsof. Was het normaal dat de directrice zulk werk deed? Bep inmiddels kennende vermoed ik dat ze hier haar hand niet voor omdraaide: een echte prima inter pares.

Inmiddels is de situatie wat veranderd, maar ook niet radicaal. De Boekmanstichting, die nu in het pand zit (check deze aflevering), heeft zelfs veel weer in de oude staat laten herstellen. Hieronder de exact zelfde plek in 2019.

Herengracht 415, 2019 (eigen foto)

Tot slot de slechtste foto van het stel. Het is de Tijdschriftenafdeling, ook op de 1e etage. Rechts staat Bep in haar stippeltjesjurk zogenaamd een boek te lezen. Nee, zelfs op zo'n beroerde prent is het niet moeilijk om een telg uit een slagersfamilie te herkennen. De datum is onbekend, maar we weten deze keer tenminste wel hoe laat het is: kwart voor 12. Alles is vaag, maar ook niet zo vaag dat we de ruimte niet onmiddellijk herkennen:

Tijdschriftenafdeling van de RK OLB aan de Herengracht 415

Het is de zaal waar in 1931 de Inzegening van de Centrale had plaatsgevonden.

groepsfoto, Herengracht 415, 5 januari 1931 (KDC)

En dezelfde ruimte in 2019 (eigen foto)

De volgende keer bekijken we de Jaarverslagen van de laatste jaren '50. Na de Crisis en de Duitsers bedreigden nieuwe gevaren de RKOLB. Nee: het waren niet de Heidenen.

=O=O=O=O=O=O=O=O=O=O=O=O=

Stijn Fens in Trouw over De Emmastraat Files:

"Prachtige geschiedschrijving. Achteruitdenken en voorzichtig omwoelen tot je meer weet."

Lees Stijns hele tot nadenken stemmende column, over het belang van de tijd nemen voor dingen, hier.

Artikel van Wim Keizer in Bibliotheekblad over De Emmastraat Files:

hier (pdf).

extra service:

Wilt u nieuwe afleveringen voortaan per mail ontvangen? Dat kan heel simpel. Zet in het vak bijna helemaal bovenaan deze pagina, waar nu Email address... staat, uw emailadres.

Staat dat vak er niet? Doe het dan even op een pc/laptop. Op sommige telefoons valt het weg.

Druk nu op de knop Submit rechts, en bevestig het bevestigingsmailtje wat er vervolgens in uw mailbox valt. Dat is alles!

Volgende keer: 59. Nieuwe gevaren. Hier.

Vorige keer: 57. Slotermeer. Hier.