67
D E E M M A S T R A A T F I L E S
opkomst en ondergang van de RKOLB
Regelmatig springt de speurder op zijn fiets om met eigen ogen de fysieke restanten van dit stukje van het Rijke Roomse Leven te aanschouwen, en zich voor te stellen hoe het was. Geleidelijk ontstaat zo een reconstructie van de geschiedenis van de RKOLB in haar context, wat leidt tot vele verrassende ontdekkingen, en tot een groeiend inzicht.
De eerste aflevering van de Emmastraat Files is hier. Steeds onderaan een aflevering staat een link naar de volgende.
Vragen? Opmerkingen? Mail de auteur: franklyck@gmail.com.
67. Voldoening
schrijnend contrast
 |
| Jaarverslag 1963 (EF) |
In deze aflevering kijken we naar twee documenten:
1. Jaarverslag 1963, uitgegeven op de Centrale (boekje)
2. Jaarverslag 1963, uitgegeven op filiaal Emmastraat (1 velletje)
Hoe moet Baur zich hebben gevoeld toen ze Jaarverslag 1963 van de Centrale doornam? Voor het eerst was het een glossy boekje, mooi gedrukt, er stonden zelfs heuse foto's in. Al in het voorwoord mocht Baur lezen dat het werkelijk erg goed ging met het bedrijf: een groeiende belangstelling voor onze stichting, nieuw gelegde contacten, en steeds meer belangstelling voor de leeszalen.
 |
| uit Jaarverslag 1963 (EF) |
Wat een schrijnend contrast met Baur's wanhoopskreten over de deplorabele staat van haar eigen filiaal. De vorige aflevering lazen we haar treurigmakende beschrijving van het desintegrerende pand waarvan zij de kapitein was. Cynisch noemde ze de naam van de organisatie waarvoor ze werkte niet R.K.O.L.B. maar R.K.O.B. Nee, dat was beslist geen typo.
Een nóg eerdere aflevering waren we al te weten gekomen wat ze in de Jaarverslagen 1961 en 1962 van de Emmastraat had ingevuld over het aantal bezoekers van de leeszaal. In haar Verslag van de Emmastraat over 1963, een miezerig velletje van 1 pagina vol cijfers, lijkt haar ambitie definitief in berusting te zijn gesmoord.
 |
| uit Jaarverslag 1961, Emmastraat (EF) |
 |
| uit Jaarverslag 1962, Emmastraat (EF) |
 |
| uit Jaarverslag 1963, Emmastraat (EF) |
Nog meer moedeloosheid spreekt uit het kopje Tijdschriften: het totale aantal dagbladabonnementen bedraagt welgeteld één. Maar wat maakt het ook uit, er is immers toch geen leeszaal.
 |
| uit Jaarverslag 1963, Emmastraat (EF) |
glossy
Van al deze ellende die filiaal Emmastraat al jarenlang teistert, is geen woord terug te vinden in het glossy Jaarverslag van de Centrale. Baur zal het met gemengde gevoelens weer hebben dichtgeslagen. Oh wacht, er staat ergens een zinnetje dat er in de Emmastraat snel zal moeten worden verbouwd, omdat anders de subsidie in gevaar zou kunnen komen. Dat argument heeft kennelijk beter gewerkt dan het jarenlange klagen van Baur. Maar geen nieuwe huisvesting dus, waar zij om had gesmeekt omdat de huidige locatie niet meer op te knappen viel.
Terug nu naar dat glossy Jaarverslag. In vogelvlucht een selectie van de hoofdpunten:
〰 In Buitenveldert is een filiaal geopend. Ook een in Noord, waar het nieuwe filiaal is gevestigd in het nieuwe "Caritas"-verenigingsgebouw.
〰 Steeds meer filialen hebben een open uitleen. Dit betekent niets anders dan dat de bezoekers zelf tussen de boekenkasten kunnen snuffelen.
〰 Heel aardig is de opmerking over het belang van de Openbare Bibliotheek als informatiebureau. Tegenwoordig heb je internet; vroeger gingen mensen met hun vragen naar de bieb, óf ze belden op.
 |
| uit Jaarverslag 1963 (EF) |
Uit de overzichten van het aantal leden en de bezoekers aan de lees- en studiezalen blijkt de betrekkelijk marginale rol van de RKOLB in Amsterdam. Tienduizend leden is echt niet veel; zo'n 1 op de 87 Amsterdammers was lid van de RKOLB.
Frappant zijn de grote verschillen tussen de verhouding tussen volwassen en jeugdleden per filiaal.
 |
| uit Jaarverslag 1963 (EF) |
 |
| uit Jaarverslag 1963 (EF) |
weggemoffeld
〰 Opnieuw een beetje weggemoffeld, alsof het de bedoeling is dat er overheen wordt gelezen, staat de belangrijkste mededeling van het hele Jaarverslag:
De bespreking met de Stichting Amsterdamse Bibliotheken [dat is de OLB] is nog gaande. Het bestuur meent een expansie-politiek op langere termijn te moeten voeren.
Expansie-politiek. Wat moeten we hiervan denken?
idealen
En waar zijn de idealen van '30 gebleven? Lees de Statuten; dit belangrijke document is gelukkig ook in de Emmastraat Files terecht zijn gekomen. Het is heel wel mogelijk dat we aan Baur zelf te danken hebben dat deze bewaard zijn gebleven.
Idealen zoals het verspreiden van de R.K. beginselen en de bevordering van de bijbehorende verstandelijke ontwikkeling en geestesbeschaving. Of is het daarmee met de ontmanteling van de Verzuiling gedaan? Wat zou men hier in 1930 van hebben gedacht?
 |
| uit de Statuten, 1930 (EF) |
 |
| uit de Statuten, 1930 (EF) |
muurkrant
Het drukken van het Jaarverslag op hoge kwaliteit papier had één groot voordeel: er konden foto's worden meegenomen.
Hier een plaatje van het steriele filiaal aan het winderige Allebéplein in Overtoomse Veld - de auteur van dit blog kwam er in zijn jeugd vaak uitwaaien. Op de foto is het zo netjes, dat je je afvraagt of iemand het lef had gehad om een boek uit de kast te halen als het er echt altijd zo had uitgezien.
 |
| uit Jaarverslag 1963 (EF) |
En hier een foto uit het Jaarverslag die al in een eerdere aflevering had gestaan: de heel moderne muurkrant in de gang van de Centrale, met een eenzame man. Het lijkt wel een schilderij van Edward Hopper. Maar vergis u niet: zo'n muurkrant was het nu punt nl van de jaren '60.
 |
| uit Jaarverslag 1963 (EF) |
 |
| uit De Volkskrant van 11 augustus 1962 (Delpher) |
Het gehele Jaarverslag 1963 van de Centrale staat hier.
Het Jaarverslag 1963 van de Emmastraat staat hier.
De Statuten uit 1930 staan hier.
=O=O=O=O=O=O=O=O=O=O=O=O=
Stijn Fens in Trouw over De Emmastraat Files:
"Prachtige geschiedschrijving. Achteruitdenken en voorzichtig omwoelen tot je meer weet."
Lees Stijns hele tot nadenken stemmende column, over het belang van de tijd nemen voor dingen, hier.
Artikel van Wim Keizer in Bibliotheekblad over De Emmastraat Files:
hier (pdf).
extra service:
Wilt u nieuwe afleveringen voortaan per mail ontvangen? Dat kan heel simpel. Zet in het vak bijna helemaal bovenaan deze pagina, waar nu Email address... staat, uw emailadres.
Staat dat vak er niet? Doe het dan even op een pc/laptop. Op sommige telefoons valt het weg.
Druk nu op de knop Submit rechts, en bevestig het bevestigingsmailtje wat er vervolgens in uw mailbox valt. Dat is alles!
Volgende keer: 68. Drie foto's. Hier.
Vorige keer: 66. De deuren rammelen. Hier.
