6
D E E M M A S T R A A T F I L E S
D E E M M A S T R A A T F I L E S
verzuiling en ontzuiling van de openbare bieb
6. Het manuscript (1)
zeven pagina's
Uniek onderdeel van de Emmastraat is een handgeschreven document getiteld Wordingsgeschiedenis van het filiaal Zuid der R.K. Openbare Leeszaal en Boekerij te A'dam.
 |
| Wordingsgeschiedenis.... (EF) |
Het bestaat uit twee dubbele schriftvellen, acht pagina's dus, waarvan de eerste zeven beschreven zijn. Er zitten twee perforatorgaten in; ooit zullen ze dus in een map bewaard zijn geweest. Echter niet samen met andere documenten uit de Emmastraat Files, daar die gaten verder nergens aanwezig zijn.
De vellen zijn flink volgeschreven met zwarte inkt in een klein, sierlijk handschrift. Er lijkt een kladversie aan vooraf te zijn gegaan; de onderhavige versie bevat slechts enkele correcties. De pagina's zijn genummerd in hetzelfde handschrift.
De gebezigde taal is levendig en bloemrijk, en duidelijk gericht op de eigen kringen. De schrijver is goed op de hoogte van de details. Je zou zeggen dat hij of zij er bovenop heeft gezeten.
Hoewel er geen jaartallen in dit verslag staan, is het vrij exact te dateren.
Hieronder steeds de eerste drie pagina's met transcriptie in zwart en cursief. Mijn eigen opmerkingen in blauw ertussen.
pagina 1
Wordingsgeschiedenis van het filiaal Zuid der R.K. Openbare Leeszaal en Boekerij te A’dam.
Ongeveer 2 jaar geleden uitte Z.D.H. de Bisschop van Haarlem J. Aengenent. Amsterdam viel en valt onder het Bisdom Haarlem de wensch, dat in de verschillende parochies van zijn diocees het leekenapostolaat zou worden opgericht, hetwelk beoogt het apostolisch (geestelijk) werk in de parochie zoo mogelijk óok door leeken te doen verrichten.
Overeenkomstig deezen wensch werd ook in de parochie Jacob Obrechtstraat dit leekenapostolaat opgericht. De werkzaamheden door het leekenapostolaat werden naar de aard deszelve onderscheiden in min of meer bespiegelenden aard, zoals bidden, zich versterven enz. en in die van meer bedrijvigen of meer practischen aard.
Aan het katholieke fenomeen van het versterven wijd ik binnenkort een aparte aflevering.
Door samenwerking dezer beide groepen hoopte men veel geestelijk goed in de parochie tot stand te kunnen brengen.
Aan het katholieke fenomeen van het versterven wijd ik binnenkort een aparte aflevering.
Door samenwerking dezer beide groepen hoopte men veel geestelijk goed in de parochie tot stand te kunnen brengen.
In welke richting zou nu het leekenapostolaat haar arbeid in deze parochie beginnen? Hoe invloed uit te oefenen op en contact te krijgen met de katholieken in de parochie, die slechts katholiek in naam zijn? Hoe de te bezigen middelen tevens dienstbaar te maken voor het heil der geheele parochie?
De opdracht was dus: de basis en de samenhang binnen en tussen de parochies versterken en verbreden, door de niet-actieve leden van de kerk erbij te betrekken.
Als een der middelen werd gedacht aan een bibliotheek. Het boek....
De opdracht was dus: de basis en de samenhang binnen en tussen de parochies versterken en verbreden, door de niet-actieve leden van de kerk erbij te betrekken.
Als een der middelen werd gedacht aan een bibliotheek. Het boek....
pagina 2
... zou een trait d’union worden tussen de parochianen en tevens dienstig worden voor de geheele parochie.
Mooie gedachte: het boek als verbindend element tussen parochianen. Overigens was en is verbinding sowieso een missie van een openbare bibliotheek.
In een der vergaderingen van het leekenapostolaat werd benoemd eene commissie van 4 personen nl mevr. van Liemt en de heeren Brüggen, J. Lampe en L. Overet, aan wie de oprichting eener bibliotheek werd opgedragen.
Hier past een woord van hulde en dank aan de Derde Orde van H. Franciscus voor het geheel belangeloos en offervaardig afstaan van haar bibliotheek (ongeveer 2000 boeken) welke toen was ondergebracht in de boekwinkel van den heer K. van der Schol aan de Jacob Obrechtstraat.
De (wereldlijke) Derde Orde van de Heilige Franciscus bestond in Nederland sinds 1815. Zij hield zich voor vooral bezig met liefdadigheid. Ook in de Jacob Obrechtstraat bestond een afdeling, opgericht door de parochie van de Rozenkranskerk (dat was dus de Obrechtkerk).
Voor de geschiedenis van de Derde Orde in Nederland en een indrukwekkend overzicht van de goede werken die de Derde Orde verrichte, van het bijstaan van achterlijke jongeren tot Hulp in de Huishouding en het organiseren van een naaikrans ten behoeve van de armen, leze Eeuwfeest Derde Orde in de Maasbode van 5 november 1921, pagina 2 rechterkolom en pagina 3 linkerkolom.
Voor de geschiedenis van de Derde Orde in Nederland en een indrukwekkend overzicht van de goede werken die de Derde Orde verrichte, van het bijstaan van achterlijke jongeren tot Hulp in de Huishouding en het organiseren van een naaikrans ten behoeve van de armen, leze Eeuwfeest Derde Orde in de Maasbode van 5 november 1921, pagina 2 rechterkolom en pagina 3 linkerkolom.
Hieronder twee fragmenten uit dit artikel, met daarin ook een vermelding van de oprichting van bibliotheken. We mogen aannemen dat de in de Wordingsgeschiedenis genoemde bibliotheek van ongeveer 2000 boeken werd beheerd door de Obrechtkerk/Derde Orde. Op welk nummer in de Obrechtstraat zou deze zich hebben bevonden, toevallig op nr 36 waar dus later filiaal Augustinus zou worden gevestigd?
 |
| Maasbode, 5 november 1921 (Delpher) |
De commissie ging verder en klopte ook aan de deur der Vereeniging “Geloof en Wetenschap”.
Geloof en Wetenschap, opgericht enkele decennia eerder, zat op de Herengracht 415.
Het doel van de vereniging was katholieke intellectuelen bewust te maken van hun verantwoordelijkheid voor wetenschap en cultuur en daarbij op wetenschappelijke wijze de katholieke waarheden te verdedigen "waartegen de dwalingen des tijds aandruischen". (bron: Katholiek Documentatie Centrum) Ga er maar eens aanstaan!
 |
| Herengracht 415, nadat de RKOLB zich hier had gevestigd (EF) |
Het zou echter te mooi geweest zijn, wanneer de commissie ook hier onmiddellijk succes oogstte. Ons geduld werd hier eenigen tijd op den proef gesteld en den leden zoodoende de gelegenheid geboden zich een hoogeren graad in deze deugd te verzekeren.
Een letterlijke page turner! Hoe zal dit aflopen?
Inmiddels bezocht de commissie verschillende bibliotheken in diverse steden en kwam ten slotte in contact met dr Molhuysen, directeur der Koninklijke Bibliotheek te Den Haag, tevens een der adviseurs van de minister op het front van subsidies voor....
Voor het geld moest je dus bij Molhuysen (1877-1944) zijn, de man met de juiste connecties.
pagina 3
.... openbare bibliotheken. Na verschillende besprekingen werd het aspect geopend voor subsidie aan een te Amsterdam te vestigen R.K. Openbare Bibliotheek. Dit kwam het bestuur van G. en W. ter oore. Nu werd aan de andere zijde van de deur geklopt. Van de zijde der commissie werd onmiddellijk geopend en in het volgende oogenblik lagen wij in figuurlijken zin gesproken in elkanders armen. Let op het woordje "wij", dat een bijzondere betrokkenheid aantoont van de auteur van dit verslag. Het is niet noodig deze ontmoeting verder te beschrijven; laat ik volstaan met U te zeggen, dat de deur welke ons aanvankelijk scheidde, en waarop het wederzijds geklop had plaats gehad, niet alleen werd geopend maar met hengsel en al onmiddellijk werd weggenomen.
