15. De inzegening van de RKOLB, H415 (1)

15  
D E    E M M A S T R A A T    F I L E S 

verzuiling en ontzuiling van de openbare bieb

15. De inzegening van de RKOLB, H415 (1)

katholiek Dagblad De Tijd, 4 januari 1931

Of de vreselijke zooi van september 1930 (zie vorige aflevering) op maandag 5 januari 1931 inmiddels was opgeruimd óf dat ze die dag de deur van deze zaal gewoon even op slot hebben gedraaid, is moeilijk vast te stellen. Maar uit de berichtgeving blijkt dat nu de opening van Herengracht 415 werd beschouwd als de werkelijke geboorte van de RKOLB; voorheen was dit de opening van het eerste filiaal, een jaar eerder. Het was ook wat verwarrend: eerst een filiaal opstarten en daarna pas de hoofdvestiging.

De dag vóór de opening besteedde De Tijd er een hele pagina aan, in een oogstrelende opmaak waaraan duidelijk extra zorg was besteed.

De Tijd, 4 januari 1931 (Delpher)

De pagina bevatte onder meer bijdragen van Pater Vermeulen S.J., op dat moment nog voorzitter van G en W, Bisschop Aengenent, Leonardus van den Broeke, die gold als topreporter van De Tijd, en Bep Damen, de eerste directrice van de RKOLB (en de laatste, maar dat wist ze toen nog niet).

Pater Vermeulen S.J. stelt de lezer gerust: de overdracht van het gebouw aan de nieuwe RKOLB betekent niet het einde van G en W (dat zou zich pas in 1952 aandienen), want die trekt zich terug naar waar ze vandaan was gekomen: de pastorie van de Krijtberg, enkele tientallen meters verderop.

lezingen

Vermeulen soms ook de komende lezingen op die op het programma staan bij G en W, als om te accentueren: "We bestaan nog!" Ik reproduceer het lijstje even. Geen lichte kost, katholiek voer voor katholieke intellectuelen.

komende lezingen bij G en W in de Krijtberg

mej. E.J. (Bep) Damen, directrice van de RKOLB, stelt zich voor

Bep Damen, de nieuwe directrice, stelt zich voor. Hou haar in de gaten, want zij is een sleutelfiguur in dit blog: haar begrijpen is de RKOLB begrijpen. We gaan hier nog veel over haar lezen. Dit welkomstwoord biedt helaas echter geen interessante aanknopingspunten: het is tamelijk kleurloos. 

het katholieke universum

In de laatste alinea's brengt juist die kleurloosheid iets merkwaardigs aan het licht:

laatste alinea's van de tekst van Bep Damen

Met de eerste zin bedoelt Bep dat vele gemeentes Amsterdam zijn voorgegaan in het stichten van een rooms katholieke openbare bieb, vierentwintig om precies te zijn.

Maar dan. Je leest er makkelijk overheen, wat komt omdat het meer is wat er niet staat dan wat er wél staat. Bep schrijft dat er behoefte is aan een grote leeszaal en een uitleenbibliotheek. Ze zegt er echter niet bij waarom deze per se katholiek zou moeten zijn. Ze wil helpen met goede lectuur, maar niet waarin de RKOLB zich onderscheidt. Het is alsof er alleen maar een katholieke wereld bestaat, zodat het ook niet nodig is om deze als zodanig te benoemen. Fascinerend.

Zien we hier de Verzuiling in haar meest consequente gedaante? De enige opmerking waarin de boze buitenwereld doorsijpelt is die waarin ze waarschuwt voor de vele lectuur die de toets der kritiek niet kan doorstaan. Ongetwijfeld staat een deel van deze lectuur wél op de plank van de (niet-confessionele) concurrent de OLB.

een stralende Bep Damen, foto uit het artikel in De Tijd

Ook de tekst van Bisschop Aengenent van (Haarlem) toont tekenen van dit hermetische katholicisme:

uit de tekst van Bisschop Aengenent

Er valt weinig aan te merken op deze welluidende tekst, behalve dan dat het Latijnse open deur-gezegde Corruptio optimi pessima (De verrotting, het bederf van het beste is het slechtste) er wel erg met de haren is bijgesleept. maar ook hier wordt onwillekeurig een gesloten wereld tot uitdrukking gebracht, een kosmos waarin alles katholiek is en de muren vestingmuren zijn: slechte, waaronder heidense - lectuur buiten houden!
We gaan het later nog hebben over het I.D.I.L., de vervolmaking van de katholieke intellectuele verdediging.

 De hele pagina van De Tijd is hier te vinden. Wie dit blog goed gevolgd heeft, zal tijdens het lezen van deze pagina merken dat hij of zij al aardig is ingevoerd in de materie.

foto uit het artikel in De Tijd

Om het geheugen op te frissen: hieronder zien we Bep opnieuw met een van de andere leden van The A-Team, acht jaar later. Herkent u haar?

The A-Team, foto uit '39 (E.F.)

Bibliotheekblad over De Emmastraat Files

Artikel/interview over dit blog De Emmastraat Files van Wim Keizer in het nieuwste nummer van Bibliotheekblad (pdf): hier.

extra service

Wilt u nieuwe afleveringen voortaan per mail ontvangen? Dat kan heel simpel. Zet in het vak bijna helemaal bovenaan deze pagina, waar nu Email address... staat, uw emailadres.
Druk op de knop Submit rechts, en bevestig het bevestigingsmailtje wat er vervolgens in uw mailbox valt. Dat is alles!

Volgende keer: 16. De inzegening van de RKOLB (2): hier.
Vorige aflevering: 14. Voorbereiding voor een huwelijk (2): hier.