5. The A-Team

5 
D E    E M M A S T R A A T    F I L E S 

verzuiling en ontzuiling van de openbare bieb

5. The A-Team

zeven vrouwen

Deze aflevering  gaat over één piepklein fotootje van 11 bij 7 cm, een van de kleinste maar tevens mooiste en meest raadselachtige stukjes papier van de Emmastraat Files. Kijk eens goed.

the A-team (EF)

Zo beroerd, disharmonieus en ongefocust en rommelig als de vorige groepsfoto oogde van aflevering 2, met die zeven vrouwen en veertien mannen, zo fraai staan de dames op deze prent.

Ze kijken ontspannen de lens in, er is chemie, er is harmonie, je voelt dat het wel goed zit tussen deze zeven, we kijken naar een team.

wie?

Snoeihard bewijs is er niet, maar zonder twijfel kijken we naar het allereerste team bibliothecaresses van filiaal Augustinus. Of? Er is iets vreemds aan de hand.

Is de foto dan gemaakt ter gelegenheid van de opening? Waarschijnlijk niet. Die vond plaats in de winter van '30. Maar de vrouwen op deze foto zijn luchtig gekleed, vijf hebben zelfs onbedekte armen. Het is hier dus vermoedelijk zomer of lente.

Of staat de kachel gewoon hoog? Toch niet, want helemaal rechts is er een radiator van een centrale verwarming, maar de rechterdame zit er bovenop. Het ding staat dus uit.

waar?

Waar is de foto gemaakt? Gewoon in Augustinus zelf, zou je in eerste instantie zeggen. Maar.....

De boekenkasten op de achtergrond zien er niet uit als typische openbare bibliotheekkasten; daarvoor is de inhoud te eenvormig, en er zitten nogal wat seriewerken bij. 
Of.... Niet-uitleenbare naslagwerken? Die werden vaak achter het bureau bewaard. De kast helemaal links bevindt zich echter allerminst achter het bureau.

Ook valt de signatuuraanduiding op de ruggen van de boeken op. Die staat steeds op twee witte plakkers. Maar op een latere foto, zeker in Augustinus gemaakt tussen 1938 en 1941  (dat toen overigens al verhuisd was), zit er maar één per boek. Je zou dus zeggen dat de boeken op de foto niet tot de latere openbare collectie van Augustinus behoren.

Teamfoto: detail (EF)

detail boeken in St. Augustinus, 1938-41 (EF)

Daar komt nog bij dat zich op het bureau geen typische openbare-bibliotheek-attributen bevinden, zoals kaartenbakken en stempels. 

Wel zien we iets dat op een zandstrooier lijkt: een doos met zand om de inkt waarmee werd geschreven snel te laten drogen. Er ligt ook een kroontjespen op.

detail: zandstrooier met kroontjespen (EF)

De foto kan op meerdere plekken gemaakt zijn, maar waarschijnlijk dus niet in het krap bemeten filiaal zelf. Een aanwijzing voor de plek is te vinden in een verslag over de wordingsgeschiedenis van de RKOLB uit 1930 (dat ik de volgende keer zal bespreken). Deze passage:

fragment uit Wordingsgeschiedenis, 1930 (EF)

De nieuwe stichting ontving alle boeken en boekenrekken van G. en W. [de stichting Geloof en Wetenschap aan de Herengracht] en voorts alle boeken van de Derde Orde van H. Franciscus uit de parochie Jacob Obrechtstraat...

Zou de foto gemaakt kunnen zijn aan de Herengracht 415, het pand dus waar eerst Geloof en Wetenschappen zat, maar dat in '31 de hoofdvestiging werd van de RKOLB)? Maar dan kan ie net zo goed jaren later zijn geschoten. Ik ben er nog niet uit.

zelfontspanner

Ander detail: de fotograaf heeft een tafel als statief gebruikt. Of is het een toestel met een zelfontspanner? Daarvoor zitten de dames er wel heel erg relaxed bij.

numerologie

Komt de vrouw helemaal rechts die op de centrale verwarming zit ons niet bekend voor?

teamfoto met cijfers

Juffrouw 4 dus. Ja, die kennen we. Kijk nog eens naar de foto genomen op de dag van de oprichting uitvoerig behandeld in deze aflevering:

groepsfoto 20 februari 1930 (EF)

Kijk, daar zit ze, bijna helemaal links, een beetje gespannen, juffrouw B. 4 is dus B.

Maar er moeten meer vrouwen zijn die op beide foto's staan, want in het verslag over de oprichting wordt gerept over eenige dames van de bibliotheek. Jammer dat bijna alle vrouwen hoedjes op hebben; dat maakt identificatie lastig.

huiskamervraag

Hieronder een compilatie van de besproken teamfoto. Daaronder een compilatie van de groepsfoto uit 1930. 

Huiskamervraag: welk cijfer hoort bij welke letter? Voorbeeld: 4 = B. Houd er rekening mee dat het niet is gezegd dat de zeven vrouwen op de ene foto ook dezelfde vrouwen op de rechterfoto zijn! Het is best mogelijk dat er maar een paar vrouwen op beide foto's staan. Voorbeeld: 4 = B. 
Stuur of mail of bel en roep uw vermoedens naar mij: velen zien meer dan één.

de volgende keer

Een handgeschreven verslag. Maar van wie?

Vorige aflevering (4. Bedankt!): hier.
Volgende aflevering (6. Het manuscript (1)) hier.