68. drie foto's

 68

D E    E M M A S T R A A T    F I L E S 

opkomst en ondergang van de RKOLB

De Emmastraat Files is een blog dat de opkomst en de ondergang van de RKOLB (Rooms Katholieke Openbare Leeszaal en Bibliotheek) te Amsterdam als onderwerp heeft. De auteur is in het bezit van een rommelig stapeltje documenten, foto's en andere papieren, vermoedelijk alles wat er nog bestaat van de RKOLB. Wekelijks bestudeert hij één of meer van die papieren in een los-chronologische volgorde.

Regelmatig springt de speurder op zijn fiets om met eigen ogen de fysieke restanten van dit stukje van het Rijke Roomse Leven te aanschouwen, en zich voor te stellen hoe het was. Geleidelijk ontstaat zo een reconstructie van de geschiedenis van de RKOLB in haar context, wat leidt tot vele verrassende ontdekkingen, en tot een groeiend inzicht.

De eerste aflevering van de Emmastraat Files is hier. Steeds onderaan een aflevering staat een link naar de volgende.

Vragen? Opmerkingen? Mail de auteur: franklyck@gmail.com.

68. drie foto's

piepkleine tafel

Vandaag een paar losse snippers van de Emmastraat Files: drie unieke foto's en een leeskaart.

De foto's meten 10 bij 7,5 cm. Achterop de eerste twee staat gedrukt: 17.8.65. Op de derde staat 27.2.69. Het zullen wel data zijn. Ze hebben echter zoveel overeenkomsten in papier, compositie, formaat, kwaliteit en thema, dat ik me afvraag of de derde foto wellicht niet een nieuwere afdruk is.

Achterop foto 3 staat ook nog met balpen HAN geschreven, in het handschrift van Baur. Met dat handschrift gaan we spoedig kennismaken.

Wat is er op de foto's te zien? Op foto's 1 en 2 de volwassenenafdeling van de Emmastraat. Op beide kiekjes herkennen we respectievelijk de voor- en de achterkant van de begane grond van het pand. Foto drie met de kinderen erop zal dan ongetwijfeld ook in de Emmastraat zijn genomen.

Foto's 1 en 2 zijn duidelijk bedoeld om te laten zien hoe alles eruit ziet. Vergelijk de foto's van de Emmastraat in aflevering 50 en 51 uit 1941, die juist beoogden de sfeer weer te geven. Weet u nog van de vorige keer hoe Baur jaarlijks weer verdrietig en boos constateerde dat er nul bezoekers van de leeszaal waren omdat er helemaal geen leeszaal was? Op foto 1 is de ernst van de situatie zichtbaar: voor het lezen van kranten en tijdschriften is één piepkleine tafel met een paar stoelen beschikbaar.

foto 1, voorkant Emmastraat met leeshoek (EF)

Let op de bakken met boekkaarten op de voorgrond van foto 1. Vanaf die plek hield de bibliothecaresse de boel dus in de gaten. Als we dit vergelijken met die foto's uit 1941 van deze verdieping, herkennen we dan nog iets? Nee, eigenlijk niet.

foto 2, achterkant Emmastraat (EF)

authentieke allure

Prachtig hoe je aan alle kanten ziet dat het filiaal in een woonhuis gepropt zit; de bibliotheek stulpt als het ware aan alle kanten naar buiten. Op foto 2 zien we de tuindeuren. Die zijn echter geblokkeerd door een boekenkast die ervoor zit. Op foto 1 hebben ze evenmin bijzonder hun best gedaan om de authentieke allure van het sjieke woonhuis te beschermen.

Op foto 3 hieronder zes kinderen en nog een klein stukje kind die aandachtig luisteren bij het voorlezen. De boekenkasten zijn bijzonder leeg. 

foto 3, kinderen op de Jeugdafdeling (EF)

een vreemde eend

Tot slot van deze aflevering nog een vreemde eend in de bijt: de leeskaart van J.L.M. Frederiks. Hij zat tussen de Emmastraat Files.

De leeskaart van J.L.M. Frederiks (EF)

Van Suchtelen van de Haare

De kaart is dus, zeer intrigerend, niet van de RKOLB maar van de OLB, uitgegeven in filiaal Osdorp. Frederiks is geboren in 1948; van hemzelf thans geen spoor. De kaart verliep in 1966, een paar maanden na zijn 18e verjaardag. Zijn ULO, inmiddels ook spoorloos, zat in de  Van Suchtelen van de Haarestraat. Op de kaart is het lomp afgekort tot V. Sucht. v d Haarestr. De man heette overigens voluit Jonkheer Anthon Hendrik Peter Karel van Suchtelen van de Haare. Als ze dat helemaal op de straatnaambordjes hadden gedrukt, dan was zelfs de straat te kort geweest.

ambtswoning van Van Suchtelen in Sloten van 1909 tot 1921 (foto J. van Eck)

Van Suchtelen Van de Haare was de laatste burgemeester van de zeer oude gemeente Sloten, voordat deze door Amsterdam zou worden opgeslokt. Zijn ambtswoning stond ongeveer op de plek waar nu de studentenflats in Meer en Vaart staan in Osdorp, Amsterdam nieuw-west. De naar hem genoemde straat bevindt zich eveneens in Osdorp, dus alles klopt. 

Hoe de kaart in filiaal Emmastraat en tussen de Emmastraat Files terecht is gekomen? We weten het niet, maar een kaart van de OLB die tussen de spullen van de RKOLB zit zou een voorbode kunnen zijn van het naderende einde van de RKOLB, en in het kielzog ook van dit blog. Laat dit even tot u doordringen.

De volgende aflevering verschijnt over twee weken.

=O=O=O=O=O=O=O=O=O=O=O=O=

Stijn Fens in Trouw over De Emmastraat Files:

"Prachtige geschiedschrijving. Achteruitdenken en voorzichtig omwoelen tot je meer weet."

Lees Stijns hele tot nadenken stemmende column, over het belang van de tijd nemen voor dingen, hier.

Artikel van Wim Keizer in Bibliotheekblad over De Emmastraat Files:

hier (pdf).

extra service:

Wilt u nieuwe afleveringen voortaan per mail ontvangen? Dat kan heel simpel. Zet in het vak bijna helemaal bovenaan deze pagina, waar nu Email address... staat, uw emailadres.

Staat dat vak er niet? Doe het dan even op een pc/laptop. Op sommige telefoons valt het weg.

Druk nu op de knop Submit rechts, en bevestig het bevestigingsmailtje wat er vervolgens in uw mailbox valt. Dat is alles!

Volgende keer: 69. The devil is in the detail. Hier.

Vorige keer: 67. Voldoening. Hier.