49
D E E M M A S T R A A T F I L E S
D E E M M A S T R A A T F I L E S
opkomst en ondergang van de RKOLB
49. Kindervreugde
grappige foto's
Eerst wist ik niks. Ik had alleen een stapel oud papier die iemand ooit voor me uit een vuilnisbak had gevist. Er zaten wel een paar grappige foto's tussen die rommel. De rest zag er uit als een beetje vieze saaie troep. Het had niet veel gescheeld of alles was meteen weer retour vuilnisbak gegaan op die foto's na. Het was kantje boord!
De meeste van die pakweg vijftien foto's zijn piepklein, ongeveer zo groot als een museumpas. Aangezien iemand ooit op een van die foto in rood 1934 had geschreven, leek het logisch dat ze allemaal uit 1934 waren. Inmiddels kan ik me amper meer voorstellen dat ik dit destijds dacht. Een jaar lang turen en spitten en nadenken heeft het materiaal tot leven gebracht, eindeloze variëteit heeft zich geopenbaard.
De meeste van die pakweg vijftien foto's zijn piepklein, ongeveer zo groot als een museumpas. Aangezien iemand ooit op een van die foto in rood 1934 had geschreven, leek het logisch dat ze allemaal uit 1934 waren. Inmiddels kan ik me amper meer voorstellen dat ik dit destijds dacht. Een jaar lang turen en spitten en nadenken heeft het materiaal tot leven gebracht, eindeloze variëteit heeft zich geopenbaard.
 |
| de achterkant van een van de negen kiekjes, met het jaartal 1934 (EF) |
vier kiekjes: een verborgen universum
Terug naar de foto waarop 1934 staat. In aflevering 35, de negen kiekjes, toonde ik aan dat degene die dit op de achterkant van de foto gepend had ernaast zat: het moest 1935 zijn.
Maar gold dat voor elk van de negen kiekjes?
Onlangs legde ik vier van de fotootjes die thematisch aan elkaar verwant zijn onder de mikroskoop. Een heel nieuw tot dan toe verborgen universum ontvouwde zich nu. Een van de ontdekkingen in dat universum was een detail van nog geen halve milimeter groot, waaruit bleek dat 1934 of 1935 als datering totaal niet klopte. Maar ik loop op de zaken vooruit.
een heerlijk gezicht
Wat is er een heerlijker gezicht dan een kind dat opgaat in een boek? Er staan er diverse op dit kwartet foto's. Hieronder een bloemlezing.
 |
| detail van een van de vier kiekjes (EF) |
 |
| detail van een van de vier kiekjes (EF) |
 |
| detail van een van de vier kiekjes (EF) |
 |
| detail van een van de vier kiekjes (EF) |
 |
| detail van een van de vier kiekjes (EF) |
Let ook even op hoe bibliotheekboeken er destijds uitzagen: als echte, levende boeken, rijk aan vorm en verscheidenheid, en met sporen die hun leeftijd en gebruik verrieden.
Tegenwoordig bestaat er een bedrijf genaamd NBD Biblion. Eerst heette het nog gewoon NBD, Nederlandse Bibliotheek Dienst, maar niet heel lang geleden is daar speels archaïserend Biblion aan toegevoegd. Het bedrijf is gevestigd in Zoetermeer en net als terreurinstituut Idil een stichting. NBD Biblion schaft voor heel Nederland bibliotheekboeken aan. Deze worden na aankomst in Zoetermeer uit hun band gescheurd. Probeer het maar eens met uw eigen boeken, zo eenvoudig is dat niet. Het komt aan op timing en techniek, en veel minder op spierkracht.
 |
| echte, levende boeken (EF) |
NBD Biblion
Tegenwoordig bestaat er een bedrijf genaamd NBD Biblion. Eerst heette het nog gewoon NBD, Nederlandse Bibliotheek Dienst, maar niet heel lang geleden is daar speels archaïserend Biblion aan toegevoegd. Het bedrijf is gevestigd in Zoetermeer en net als terreurinstituut Idil een stichting. NBD Biblion schaft voor heel Nederland bibliotheekboeken aan. Deze worden na aankomst in Zoetermeer uit hun band gescheurd. Probeer het maar eens met uw eigen boeken, zo eenvoudig is dat niet. Het komt aan op timing en techniek, en veel minder op spierkracht.
Een reusachtig hakmes scheidt de rug vervolgens van de kaften. Tegen de afgetjopte voor- en achterkaft en de rug worden nu stukken karton geplamuurd, waarna men de puzzel weer in elkaar zet alsof er niets gebeurd is. Tot slot gaat er nog een laag doorzichtig aflapbaar confectieplakplastic overheen. Alles met de beste bedoelingen overigens. NBD Biblion produceert ook korte recensies, net als Idil destijds, maar dan zonder katholiek gemoraliseer.
 |
| een deel van de gevel van NBD-Biblion te Zoetermeer (Google Maps) |
Na het vervoer naar hun definitieve bestemmingen, een van de vele openbare bibliotheken ergens in het land, komen die voorheen levende, ademende, zuurstofrijke boeken in de kast te staan. Een slechtziende zou ze kunnen aanzien voor vierkante voorverpakte stukken vacuumgetrokken hompen kaas.
De grondige bewerking van boek naar homp kaas bespaart enorm in onderhoud, want een boek dat door de gehaktmolen van de NBD is gegaan valt daarna minder snel uit de band, en ook is het voor de bibliotheekmedewerker veel makkelijker om viezigheid, zoals jam, snot en platgeslagen insecten eraf te boenen. Tot in de jaren vijftig lieten mensen als ze gingen trouwen preventief hun tanden trekken en vervangen door een ivoorkleurig efficiënt en onderhoudsarm kunstgebit; daar heeft het wel iets van weg.
Allemaal prachtig, maar laten we niet vergeten dat we ook iets kwijtraken met de efficiency-slag die NBD Biblion slaat: de rijkdom van een kast vol individuen, een waaier van fijnzinnig tactiel zintuigelijk genot. De details van de boekenkasten hierboven en hieronder illustreren dit.
De volgende keer gaan we zien dat de vier foto's op dezelfde dag zijn gemaakt.
En dankzij een onooglijk detail op de kiek hieronder kon weliswaar niet de dag worden bepaald, maar wel het jaar, en zelfs bijna de maand.
De grondige bewerking van boek naar homp kaas bespaart enorm in onderhoud, want een boek dat door de gehaktmolen van de NBD is gegaan valt daarna minder snel uit de band, en ook is het voor de bibliotheekmedewerker veel makkelijker om viezigheid, zoals jam, snot en platgeslagen insecten eraf te boenen. Tot in de jaren vijftig lieten mensen als ze gingen trouwen preventief hun tanden trekken en vervangen door een ivoorkleurig efficiënt en onderhoudsarm kunstgebit; daar heeft het wel iets van weg.
 |
| een onderhoudsarm kunstgebit |
Allemaal prachtig, maar laten we niet vergeten dat we ook iets kwijtraken met de efficiency-slag die NBD Biblion slaat: de rijkdom van een kast vol individuen, een waaier van fijnzinnig tactiel zintuigelijk genot. De details van de boekenkasten hierboven en hieronder illustreren dit.
 |
| echte, levende boeken (EF) |
De volgende keer gaan we zien dat de vier foto's op dezelfde dag zijn gemaakt.
En dankzij een onooglijk detail op de kiek hieronder kon weliswaar niet de dag worden bepaald, maar wel het jaar, en zelfs bijna de maand.
 |
| een van de vier kiekjes, met een detail waarmee hij te dateren valt. (EF) |
=O=O=O=O=O=O=O=O=O=O=O=O=
Stijn Fens in Trouw over De Emmastraat Files:
"Prachtige geschiedschrijving. Achteruitdenken en voorzichtig omwoelen tot je meer weet."
Lees Stijns hele tot nadenken stemmende column, over het belang van de tijd nemen voor dingen, hier.
Artikel van Wim Keizer in Bibliotheekblad over De Emmastraat Files:
hier (pdf).
extra service:
Wilt u nieuwe afleveringen voortaan per mail ontvangen? Dat kan heel simpel. Zet in het vak bijna helemaal bovenaan deze pagina, waar nu Email address... staat, uw emailadres.
Staat dat vak er niet? Doe het dan even op een pc/laptop. Op sommige telefoons valt het weg.
Druk nu op de knop Submit rechts, en bevestig het bevestigingsmailtje wat er vervolgens in uw mailbox valt. Dat is alles!
Volgende keer: 50. In de Emmastraat (1) Hier.
