33. De Emmastraat (2)

33
D E    E M M A S T R A A T    F I L E S 

opkomst en ondergang van de RKOLB

33. De Emmastraat (2)

eindelijk!

In het stapeltje in een kliko gevonden oud papier waarover dit blog gaat, was op het eerste gezicht weinig samenhang te bespeuren. Wel werd me snel duidelijk dat op zijn minst een deel van de papieren iets te maken had met openbare bibliotheken. Van het bestaan van een RKOLB in een grijs verleden had ik echter amper benul. 
Omdat het adres Emmastraat 16 her en der in de documenten opdook, besloot ik ze als werktitel De Emmastraat Files te noemen. Dat is zo gebleven, zoals dat wel vaker gaat met werktitels. Overigens maken velen er De Emma Files van. Soit. Het is anders ook wel een hele mond vol. 
Maar nu. Eindelijk, na meer dan dertig afleveringen, is het dan zover dat ook voor de lezer de werktitel op zijn plaats valt.

verbanden

Snippers uit de vorige aflevering goed bekeken? Verbanden gelegd? Dan zal het duidelijk zijn dat in 1935 ons inmiddels zo vertrouwde en geliefde filiaal Augustinus van de Jacob Obrechtstraat 36 verhuisde naar de Emmastraat 16.

De Emmastraat Files

Vijf velletjes papier van de vele tientallen hebben iets met die verhuizing te maken:

1. Een omschrijving met begrooting voor het uitvoeren van diverse werkzaamheden in verband met de verplaatsing der Bibliotheek naar perceel Emmastraat 16. De auteur van die offerte zal J.F. Rodenberg zijn, zijn naam is er later aan toegevoegd.

2. Een rekening van dezelfde J.F. Rodenberg, bouwkundige, makelaar, timmerman en aannemer voor Het Bestuur der R.K.Openbare Leeszaal (filiaal Emmastraat 16) A'dam.

3. en 4. Twee rekeningen van W.F. Hompe Jr., meubelmakerij en behangerij voor De RK Bibliotheek Augustinus.

5. Een netjes op een stuk papier geplakt krantenartikel. Het artikel heet simpel RK. OPENBARE LEESZAAL EN BIBLIOTHEEK, en het gaat over die verhuizing. Iemand heeft er met potlood bijgezet: Obrecht d.d. 10 mei 1935. De Obrecht was, zoals u natuurlijk nog weet, het parochieblad van de Obrechtkerk, die vrijwel pal naast het oorspronkelijke filiaal Augustinus zat. Daar is het dus uitgeknipt. Ook staat er nog: betr. b. verplaatsing. Het is een erg wijd open deur, maar de b zal wel staan voor bibliotheek.
Van dit krantenartikel zat er ook nog een ander, niet opgeplakt exemplaar in de Emmastraat Files.

Harbert de Vries

Maar waarom verhuisde het filiaal eigenlijk? Wilde Harbert de Vries weer terug naar zijn oude beletage? Lag de huur van het nieuwe onderkomen lager? Was er meer ruimte? De Emmastraat Files geven geen uitsluitsel. Of het moet deze bondige mededeling in het Jaarverslag van 1935 zijn:

enkele zinnen uit het Jaarverslag van 1935 (EF)

Er bleef dus een ruimte leegstaan die kon worden gebruikt voor een latere eventuele uitbreiding. Maar aangezien deze kennelijk niet meteen in gebruik werd genomen, ligt het niet meteen voor de hand dat ruimtegebrek de reden voor de verhuizing was, temeer daar beide types woningen redelijk vergelijkbaar waren. Jammer dat het Jaarverslag 1935 er met geen woord over rept.

Andere mogelijkheid: de locatie. Het nieuwe filiaal lag ongeveer 500 meter ten westen van het oude, maar op het oog is er geen voordeel zichtbaar aan de nieuwe plek. Wél een nadeel: de Obrechtkerk, waar vandaan het filiaal in 1930 was gesticht, was opeens twaalf keer verder weg: van 40 naar 480 meter. De reden van de verhuizing blijft dus nog even een raadsel.

stukje van Oud-Zuid, kaart uit 1940. Cirkeltje rechts: Obrechtstraat. Cirkeltje links: Emmastraat. [amsterdamhistorie.nl]

De vijf besproken papieren zijn ook hier te bekijken. Waarom heeft iemand ze überhaupt bewaard, maar tegelijk karrenvrachten andere papieren weggegooid? Waar zijn alle andere brieven, rekeningen, jaarverslagen, foto's en overige papieren gebleven? Op de offertes en de rekeningen hierboven staat met potlood nog geschreven: archief. Ik vrees dat met het weggooien van de rest van dit archief ook een groot deel van de geschiedenis van de RKOLB verloren is gegaan.

Jacob Obrechtstraat 36, ca 1933 (EF)

=O=O=O=O=O=O=O=O=O=O=O=O=

Stijn Fens in Trouw over De Emmastraat Files:

"Prachtige geschiedschrijving. Achteruitdenken en voorzichtig omwoelen tot je meer weet."

Lees Stijns hele tot nadenken stemmende column, over het belang van de tijd nemen voor dingen, hier.

Artikel van Wim Keizer in Bibliotheekblad over De Emmastraat Files:

hier (pdf).

extra service:

Wilt u nieuwe afleveringen voortaan per mail ontvangen? Dat kan heel simpel. Zet in het vak bijna helemaal bovenaan deze pagina, waar nu Email address... staat, uw emailadres.

Staat dat vak er niet? Doe het dan even op een pc/laptop. Op sommige telefoons valt het weg.

Druk nu op de knop Submit rechts, en bevestig het bevestigingsmailtje wat er vervolgens in uw mailbox valt. Dat is alles!

Volgende keer: 34. Verhuizen! hier.

Vorige keer: 32. De Emmastraat (1) hier.