28. werkzaamheden (2)

28
D E    E M M A S T R A A T    F I L E S 

opkomst en ondergang van de RKOLB

28. werkzaamheden (2)

rotklusjes

Een analyse van de Werkzaamheden, dat vergeelde vel papier van de vorige keer. Ik hanteer de schaarmethode, en geef op ieder stuk commentaar.




Dinsdag morgen zal Jet.... : 
Het gaat om Jet Keve, weten we door de roosters van 1932 en 1933 te combineren. Jet zou een jaar later haar assistentsdiploma halen. Dat leert ons het tijdschrift Bibliotheekleven, waarin alle carrierestappen van bibliotheekpersoneel werden opgetekend. 
Maar op 27 april 1933 zit ze midden in haar opleiding: ze is volontair, zoals destijds een stagiaire werd genoemd. Dat blijkt ook uit het feit dat ze allerlei rotklusjes moet opknappen, zoals uit de Werkzaamheden blijkt.

Boeken leg je tegenover de schoorsteen...: 
Plaats van handeling is de eerste verdieping van het voormalig woonhuis op de zwartwit-foto uit de vorige aflevering. Helaas zijn er nog geen foto's van het interieur opgedoken.

Zus

Voor Zus ligt er een boek van Ivans... 
Zus, wie heet er nu Zus? 
Ooit gaf men de oudste dochter in een gezin vaak de bijnaam Zus. Op het rooster van een paar afleveringen terug staat deze Zus vermeld als Zus Tiebax. Je zou verwachten dat de directrice van een openbare bibliotheek wel aardig kon spellen. Maar nee: het is Tiebackx. Haar hele naam: Hélène Tiebackx. Over haar later veel meer.

Rooster 1933, detail (EF)

.... daarvan moet 't laatste gedeelte overgetypt worden.... : 
Overtypen is van na de tijd van de monniken, maar van vóór die van de kopieerapparaten. In de jaren 30 tikten bibliothecaresses bladzijdes over die beschadigd waren. Dit verklaart ook waarom je ze op oude foto's vaak ziet typen alsof hun leven er vanaf hangt.

... een boek van Ivans: 
Dat is ongetwijfeld De toren van Beukenhorst van J.van Schevichaven (die later bekend werd onder het pseudoniem Ivans), een populair jongensboek.

Ruw Elsje

Dan is er op de Heerengr.aangevraagd Nanda: guitig Elsje:
Nanda was een populair kinderboek uit 1924. De opdracht is hier om een paar pagina's over te tikken ter vervanging van beschadigde bladzijdes in het exemplaar op de Herengracht. Dan moest dat exemplaar dus eerst door de Centrale worden uitgeleend aan ons filiaal Augustinus, zo ging dat.

Eigenlijk zou je Guitig Elsje en De toren van Beukenhorst niet snel verwachten in de RKOLB. Dat was toch een instelling, zo veronderstelden we althans, die haar lezers trachtte te beschermen tegen schadelijke invloeden. Zelfs de directrice van de heidense Kinderleeszaal in Den Haag, mej. L. de Gaay Fortman, had een paar jaar eerder nog in een tirade waar de vlammen van verontwaardiging vanaf lekten de banvloek uitgesproken over beide boeken:

uit het Leidsch Dagblad, 8 jan. 1925 (Delpher)

Bep en Maria

Voor Maria liggen er.... , .... Bep J. kan die kleine klapper... :
Nóg meer administratieve klussen van het soort waarvan sommigen destijds meenden dat vrouwen ervoor geboren waren.
In de Emmastraat Files zit een piepkleine foto van Bep en Maria. Hoe weet ik dat dit Bep en Maria zijn? Blijf nog een paar afleveringen doorlezen, dan weet u het ook.  

Bep  Jansen (L) en Maria Coebergh (EF)

Over Maria Coebergh, dochter van een rooms-katholieke boekhandelaar, kom ik nog uitgebreid te spreken. Bep Jansen, voluit Elisabeth Maria, zat midden in haar opleiding tot assistent, en werkte net als Jet nog als volontair. Een paar jaar later ging ze zelfs voor het directeursdiploma. Het is verleidelijk haar te herkennen als de juffrouw Jansen in het gedicht - een halve Klooskloon -  waarmee een andere Amsterdamse bibliothecaresse, ene Annie M.G. Schmidt, in '38 debuteerde.

Uit Bibliotheekleven 1939 nr 3 (Delpher)

Volgende keer de rest van de werkzaamheden.

=O=O=O=O=O=O=O=O=O=O=O=O=

Stijn Fens in Trouw over De Emmastraat Files:

"Prachtige geschiedschrijving. Achteruitdenken en voorzichtig omwoelen tot je meer weet."

Lees Stijns hele tot nadenken stemmende column, over het belang van de tijd nemen voor dingen, hier.

Artikel van Wim Keizer in Bibliotheekblad over De Emmastraat Files:

hier (pdf).

extra service:

Wilt u nieuwe afleveringen voortaan per mail ontvangen? Dat kan heel simpel. Zet in het vak bijna helemaal bovenaan deze pagina, waar nu Email address... staat, uw emailadres.

Staat dat vak er niet? Doe het dan even op een pc/laptop. Op sommige telefoons valt het weg.

Druk nu op de knop Submit rechts, en bevestig het bevestigingsmailtje wat er vervolgens in uw mailbox valt. Dat is alles!

Volgende keer: 29. Werkzaamheden (3) hier.

Vorige aflevering: 27. Werkzaamheden (1) hier.