26. een jeugdafdeling!

26
D E    E M M A S T R A A T    F I L E S 

opkomst en ondergang van de RKOLB

26. een jeugdafdeling!

De vorige keer zagen we dat al in een zeer vroeg stadium het voornemen bestond om pal boven filiaal Augustinus in de Obrechtstraat een aparte Jeugdafdeling in te richten. Dat filiaal zat in een woonhuis op de begane grond; voor broodnodige uitbreiding aasde men op de beletage. Alleen wel vervelend dat daar nog een meneer woonde, ene Harbert de Vries, die keurig huur betaalde. Goddank had Harbert een contract voor een bepaalde tijd. Het was dus een kwestie van geduld oefenen tot dat contract verliep.

Tot het zo ver was waren de kasten met kinderboeken bij de volwassenen op één hoog gepropt. Tot overmaat van ramp ontbrak het daar ook nog eens aan een aparte plek voor de kinderen om lekker boeken te kunnen lezen. Verre van ideaal. Kinderen aan het lezen krijgen is van oudsher een van de pijlers van het openbare bibliotheekwerk. Besefte Harbert de omvang van de problemen wel die hij veroorzaakte?

goed nieuws!

Op 26 maart 1933 stond het goede nieuws in De Tijd: Harbert was opgehoepeld! Men stortte zich op de leeggekomen etage.

Deel van een artikel in De Tijd, 26 maart 1933 (Delpher)

Een paar punten in dit stukje uit De Tijd: op 19 november 1932, bijna drie jaar na opening van het filiaal, tevens stichting van de RKOLB, was dan eindelijk op de beletage die begeerde Jeugdafdeling geopend, mét een kinderleeszaaltje. Er was een open bibliotheek op woensdag en zaterdag, waar de kinderen dus zelfstandig konden rondneuzen tussen de boeken. Het liep meteen als een trein. 

De benadering klonk fris en modern. Waarom het woordje roomskatholiek niet in het artikel voorkomt? Omdat dit nogal een open deur was.

Jacob Obrechtstraat 36, vermoedelijk 1933, met de Jeugdafdeling nu op de beletage (EF)

mej. Post

Onlangs trof ik tussen de Emmastraat Files de kladversie aan van een brief die Tiny Janssen (U weet wel, de directrice van filiaal Augustinus) schreef aan mej. Post. Post was directrice van de RKOLB in Delft. De brief is gedateerd 3 december 1932. Dat is exact twee weken na de opening van de Jeugdafdeling van filiaal Augustinus.

Mej. Post was duidelijk een zielsverwant van Tiny Janssen. Zo was ze lid van de Commissie voor de voorziening in lectuur ten behoeve der rijpende jeugd (15-18 jaar). Een van de speerpunten van die commissie was om meer te doen voor de arbeidersjeugd: de intellectueele jeugd kwam volgens de commissie heus wel aan haar trekken. Verheffing van de arbeidersjeugd door de RKOLB is in dit blog al eerder ter sprake gekomen. Het was sowieso een doelstelling om de katholieke arbeider los te weken uit de goddeloze OLB, die overal in de stad filialen had, ja ook in de arbeidersbuurten.

Terzijde zij opgemerkt dat filaal Augustinus te Amsterdam bepaald niet in een arbeidersbuurt stond.

de brief

kladversie van een brief van Tiny Janssen aan mej. Post, 3 december 1932 (EF)

Dit velletje is het enige briefpapier met het adres van de Obrechtstraat dat tussen de Emmastraat Files zat. De kwaliteit van het papier is een fractie beter dan van de beide roosters uit 1932 en 1933. In het papier zit hetzelfde watermerk als in het rooster van 1933: Amstel Bank, met een torentje dat wel wat lijkt op het torentje op de Sint Nicolaaskerk. Maar het is hem toch niet! Wie weet er een beter gelijkend torentje?

het watermerk en het torentje van de St. Nicolaaskerk

Kennelijk bestond er dus officieel briefpapier van filiaal Augustinus met dit watermerk. Zou de Amstel Bank de bank van de RKOLB zijn geweest?
Let ook op het mysterieuze rode potlood onder het jaar 1932, rechtsboven. Dit potlood loopt als een, jawel, rode draad door dit blog.

T.

Hoe weten we dat Tiny Janssen de auteur is? Heel simpel, niet alleen omdat dit haast niet anders kan, maar ook omdat er T. onder staat. De T van Tiny.

In de brief verzoekt Tiny mevrouw T. Post om in de Schakel een bericht over de nieuwe Jeugdbibliotheek in Amsterdam op te nemen. De Schakel was een overkoepelend katholiek krantje. Post had, zo lezen we, al diverse aansporingen gedaan om een bericht met deze strekking te schrijven. De brief is bezield, maar ook wat drammerig en belerend. Tiny doet  alsof mevrouw Post een volstrekt groentje op jeugdbibliotheekgebied is.
Opmerkelijk, de aanhef mevrouw overigens. Terwijl Post niet getrouwd was. Ongewoon voor die tijd.

Sleutelwoorden in het bericht: een Open bibliotheek, vertrouwen, hulp en aanwijzing.

Mooiste zinnen:

brief van Tiny Janssen aan mej. Post, detail (EF)

Het lijkt wel of de door de geest van Walter Hofmann bezeten Tiny Janssen met dit bericht tussen de regels door aan mej. Post wil laten merken dat ze graag zou aanschuiven bij het clubje vernieuwers, de Commissie voor de voorziening in lectuur ten behoeve der rijpende jeugd dus.

Ruim een jaar later zou Tiny al vertrekken bij de Amsterdamse RKOLB, om directrice te worden van een andere RKOLB, een in het zuiden van het land. 

Tiny Janssen vertrekt, Bibliotheekleven 1934 (Delpher)

Bibliotheekblad over De Emmastraat Files

Artikel/interview over dit blog De Emmastraat Files van Wim Keizer in Bibliotheekblad (pdf): hier.

extra service

Wilt u nieuwe afleveringen voortaan per mail ontvangen? Dat kan heel simpel. Zet in het vak bijna helemaal bovenaan deze pagina, waar nu Email address... staat, uw emailadres.

Staat dat vak er niet? Doe het dan even op een pc/laptop. Op sommige telefoons valt het weg.

Druk nu op de knop Submit rechts, en bevestig het bevestigingsmailtje wat er vervolgens in uw mailbox valt. Dat is alles!

Volgende keer: 27. Werkzaamheden (1). Hier.

Vorige aflevering: 25. Tiny Janssen. Hier.