13. Voorbereidingen voor een huwelijk (1)

13  
D E    E M M A S T R A A T    F I L E S 

verzuiling en ontzuiling van de openbare bieb

13. Voorbereidingen voor een huwelijk (1)

De RKOLB 

De foto hierboven stond in De Tijd van 12 september 1930. Wie héél goed kijkt, herkent misschien de zaal van de Heeren Bibliotheek van de Keurboekerij van G en W, Herengracht 415. Wat zijn ze in godsnaam aan het doen? Wat een bende! Dit is het onderschrift bij de foto:

In de R.K. Openbare Leeszaal aan de Herengracht 415? En de Keurboekerij dan? Die zat daar toch? Wat is hier gebeurd?

Heel simpel: het aantal leden van de G en W stokte en liep terug vanaf de jaren '20, terwijl de Keurboekerij, de bieb van G en W, juist steeds meer leden kreeg én geleidelijk meer boeken uitleende. Netto slonken de financiële middelen.

puzzelstukjes

Voor de trouwe lezers van dit blog zullen er nu een paar puzzelstukjes in elkaar passen. Weet u nog wat de anonieme auteur van de Wordingsgeschiedenis in aflevering 6 schrijft?

Dat er een commissie in Amsterdam-Zuid was, die de mogelijkheid tot de oprichting van een rooms-katholieke openbare bieb onderzocht. Deze commissie belde aan bij Herengracht 415, om aldaar wat te gaan sjansen met G en W. Aanvankelijk zonder succes. Maar dat veranderde radicaal op het moment dat de commissie G en W een aardse pot met subsidie als lokaas voorhield:

Wordingsgeschiedenis... (EF)

.... in het volgende oogenblik lagen wij in figuurlijken zin gesproken in elkanders armen. Het is niet noodig deze ontmoeting verder te beschrijven; laat ik volstaan met U te zeggen, dat de deur welke ons aanvankelijk scheidde, en waarop het wederzijds geklop had plaats gehad, niet alleen werd geopend maar met hengsel en al onmiddellijk werd weggenomen. Wij waren één geworden.

Pater Vermeulen S.J. beschrijft deze eenwording weer anders. Vermeulen was op dat moment rector van de Krijtberg, voorzitter van G en W, en later in '30 zou hij de eerste voorzitter worden van de Rooms-Katholieke Openbare Leeszaal en Bibliotheek, de RKOLB. De nieuw gestichte RKOLB was:

... een dochter van “Geloof en Wetenschap” die het pand Herengracht 415  meekreeg als bruidschat, maar van wie nog niet zeker was met wie zij in de toekomst moest gaan trouwen.

Aldus Pater Vermeulen S.J. in de Amstelbode van 4 januari 1931, dat is de dag na de opening.

Een dag later zegt de pater het wéér anders, deze keer in De Tijd. Nu raakt hij zelfs verstrikt in de verbale puzzel die hij zelf heeft ontworpen. Paters moeten zich niet bezighouden met huwelijkse zaken, deze analogie schiet zijn doel voorbij:

De Tijd, 4 januari 1931 (Delpher)

Arme Pater. Ook de nieuwe vergelijking met een verloving maakt het er niet overzichtelijker op!

stoel bezet

Terug naar de foto helemaal bovenaan. Hieronder is hij een stuk groter. Voor het oog van de camera voltrekt zich de transformatie: de Keurboekerij van G en W wordt omgewerkt, omgewoeld zou je bijna zeggen, tot de hoofdvestiging van de RKOLB. De kwaliteit van de foto is niet denderend, maar een fraai detail is dat de vrouw op de voorgrond niet eens fatsoenlijk op haar stoel kan zitten: er ligt al een stapel boeken! Ze lacht er zelfs bij. Wat een werksfeer, wat een optimisme straalt eruit, ze hebben er zin in!

De Tijd, 12 september 1930 [Delpher]

Gelukkig voor ons maakte de fotograaf die dag nóg een foto. Die ontdekte ik in het geweldige archief van het Katholiek Documentatie Centrum. De kwaliteit daarvan is uitstekend, en de foto is zo spectaculair dat de hele volgende aflevering ermee zal worden gevuld.

Bibliotheekblad over De Emmastraat Files

Artikel/interview over dit blog de Emmastraat Files van Wim Keizer in het nieuwste nummer van Bibliotheekblad (pdf): hier.

extra service

Wilt u nieuwe afleveringen voortaan per mail ontvangen? Dat kan heel simpel. Zet in het vak bijna helemaal bovenaan deze pagina, waar nu Email address... staat, uw emailadres.
Druk op de knop Submit rechts, en bevestig het bevestigingsmailtje wat er vervolgens in uw mailbox valt. Dat is alles!

Volgende keer: 14. Voorbereidingen voor een huwelijk (2): hier.
Vorige aflevering: 12. De biep van Geloof en Wetenschap: hier.